چگونه به کودکان یاد دهیم تا با مورد زورگویی و سوء استفاده قرار گرفتن مقابله کنند؟
بسیاری از مواقع بعد از برگشتن کودکان از مدرسه با رفتارهای عجیبی از سوی آن ها مواجه می شویم و یا جملاتی از این قبیل:
_لطفا دیگر مرا مجبور نکنید که به مدرسه بروم!!!
_خیلی مریضم.این هفته مدرسه نمی رم.
_مجبورم به او پول بدهم وگرنه مرا کتک می زند.پیراهنم را پاره می کند.
مسئله ی اصلی چیست؟
بیشتر افراد معمولا زورگویی و سوء استفاده را فیزیکی تعریف می کنند مانند:مشت زدن/کتک زدن و هل دادن و….اما مسئله فراتر از این موارد است .اگر کودک شما مورد آزار واقع شده است یعنی دوستان و یا همسالان و حتی بچه های بزرگ تر به عمد به او آسب می رسانند و در نتیجه فرزندتان احساس ناتوانی کرده و همراه این احساس خیلی از حالات دیگر مانند عجز و حقارت و شرمندگی را هم تجربه خواهد کرد.
افراد قلدر و زورگو می توانند به قربانی به شکل های مختلف(شایعه پراکنی/حرفهای تبعیض آمیز/استفاده از سرکوفت های ظالمانه) و یا عاطفی(طرد/تحقیر و مسخره کردن)حمله کنند.همچنین مشکل آزار جنسی نیز وجود دارد.
جدیدترین نوع و شکل آزار که امروز به وفور شاهد آن هستیم ،شایعات کثیف/داستان های ماجرای شخصی و توهین آمیز از طریق اینترنت/ایمیل و عکس های دیجیتال و همین طور ارسال متن های ناخوشایند با استفاده از موبایل است.
از جمله بیشترین اشتباهاتی که والدین مرتکب می شوند این است که شکایات فرزندشان را جدی نمی گیرند و به آن ها می گویند محکم باش و یا ضعیف نباش!! آن ها نه تنها مانع زورگویی نمی شوند بلکه می گویند مشکلی نیست این اتفاقات برای همه پیش آمده است.این رفتار باعث می شود تا فرزندان ما احساس کنند کسی را به عنوان پشتیبان و حامی خود ندارند و مجبورند که به تحمل این وضعیت عادت کنند و این گونه در بزرگسالی طبق عادت دیرینه افرادی ظلم پذیر و سربه زیر می شوند.
چرا چنین اتفاقی می افتد؟
همیشه به یاد داشته باشید که کودکان و فرزندان ما به ندرت دست به انجام رفتاری می زنند تا از سوی افراد مشکل دار به عنوان هدف انتخاب شوند.پس آن ها را سرزنش نکنید و نگویید که حتما تو کاری کرده ای و مسبب جلب توجه و تحریک ان ها شده ای!!!!!
اما ویژگی هایی وجود دارند که سبب می شوند برخی از بچه ها بیشتر از سوی افراد زورگو به عنوان هدف آزار انتخاب شوند.افراد زورگو معمولا به دنبال آسیب پذیرترین ها هستند.آن ها کودکانی را انتخاب می کنند که قدرت دفاع پایین دارند و به دنبال تلافی هم نیستند.به فرزند خود بنگرید و بیاندیشید که کدام موارد در مورد او صدق می کند.
- آیا ضعف و یا ناتوانی فیزیکی دارد؟
- آیا خیلی لاغر است و یا اضافه وزن دارد؟
- آیا خجالتی و بیش از حد محتاط و یا بیش از حد حساس است و به راحتی گریه می کند؟
- آیا فاقد عزت نفس و یا اعتماد به نفس است؟نگران است و یا احساس ناامنی دارد؟
- آیا به نوعی متفاوت است؟از نظر نژاد/فرهنگ/گویش/طرز لباس پوشیدن و یا ظاهر و توانایی؟
- آیا چیزهای گران قیمت و یا جلب توجه کننده ای با خود حمل می کند؟مانند تلفن همراه گران قیمت/وسایل الکترونیک و یا کت و کوله پشتی فوق العاده؟
- آیا دوستان کمی دارد و بیشتر اوقات تنهاست؟
طبق گفته ی درمانگران مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی مهر ایران “کودکانی که نحوه ی جسور بودن و یا داشتن ظاهری با اعتماد به نفس بالا را می آموزند احتمال کمتری دارد که هدف زروگویی ها قرار گیرند اغلب اوقات این ظاهر افراد نیست که مهم است بلکه حالت ناامنی و شبیه به ظاهر قربانی بودن آن هاست که جلب توجه می کند.”
چگونه باید به کودکان یا داد تا با زورگویی ها مقابله کنند؟
۱٫یادگیری استفاده از حالت نشستن و ایستادن همراه با اعتماد به نفس:
راست بایست/سرت را بالا بگیر و شانه هایت را کمی به عقب ببر تا بااعتماد به نفس بیشتری به نظر برسی.خودت را در آینه بررسی کن.
۲٫ظاهر ترسیده ات را کنار بگزار:
احساساتی که ان لحظه داری را در چهره ات پنهان کن و تظاهر کن که یک جلیقه ی ضدزورگویی به تن داری که آزارها را از تو دور می کند.پس به آن ها اجازه نده که تو را ناراحت کنند.
۳٫نگاهت را از فرد زورگو نگیر:
از یک نگاه سرد و خیره استفاده کن مستقیما به فرد زورگو نگاه کن تا دارای کنترل زیاد به نظر برسی.
۴٫با صدایی محکم بگو نه:
اکر نیازی به پاسخ بود با استفاده از صدای بالا و رسا و با پیامی کوتاه بگو (نه) (به هیچ وجه) (تمامش کن)
۵٫آن جا را ترک کن:
به سمت بچه های دیگر برو و به پشت سرت هم نگاه نکن.تنها به عنوان آخرین چاره اگر مجبور به دفاع از خودت شدی دعوا کن.
چگونه با این شکایات از سوی فرزندان رفتار کنیم؟
_فرزندان را جدی بگیرید و به حرف هایشان گوش کنید و راهی برای حفظ امنیت آن ها پیدا کنید.
_ریشه ی هر مسئله ی مشکوکی را بیابید و این نکته را در نظر بگیرید که بچه ها معمولا نمی گویند که کسی به آن ها زورگویی می کند.
_تشخیص دهید که آیا واقعا زورگویی صورت گرفته است و یا نه فقط کودک شما بسیار حساس است؟زورگویی با سربه سر گذاشتن و شوخی بسیار فرق دارد.در مورد تفاوت این دو با فرزند خود گفتگو کنید.
_حقایق را جمع آوری کنید تا در جهت ایجاد برنامه ای برای جلوگیری از زورگویی به فرزندتان آماده کرده باشید.
_قول ندهید و نگویید که به عنوان راز باقی می ماند زیرا امکان دارد که مجبور باشید از فرزندتان محافظت کنید.به آنها بگویید که بگذار ببینم چه کاری می توانیم انجام دهیم تا این مسئله مجددا اتفاق نیفتد.
_به او بگویید فریاد بزند بگوید آتش و بگویید اگر در خطر بودی فریاد بزن و این کلمه را بگو احتمال بیشتری وجود دارد که مردم به تو توجه و کمک کنند.
_یک بزرگسال قابل اعتماد را شناسایی کنید که هنگامی که شما در دسترس فرزندتان نیستید به او کمک کند.این شخص باید کسی باشد که زورگویی را جدی بگیرد می تواند معلم/همسایه و یا هرکسی باشد که فرزندتان به او اعتماد دارد.
نکته ی هشدار دهنده:
این احتمال وجود دارد که فرزندتان چنانچه مورد زورگویی قرار گیرد در مورد آن با شما صحبتی نکندپس مراقب رفتار او باشید.یک تغییر ناگهانی و غیرعادی یعنی که مشکلی وجود دارد.
هرگونه نشانه ی عجیب را پیگیری کنید:
هرگونه علامت بریدگی و یا خراش روی بدن کودک
گم شدن بی دلیل پول او و یا اسباب و وسایلش
تغییر در رفتار و عبوس شدن او
عدم ابراز علاقه از سمت او برای رفتن به مدرسه
مشکلات در خواب و یا کابوس
شروع به زورگویی به برادران و خواهران کوچکتر
از اینکه تنها بماند می ترسد
افت چشمگیر نمرات مدرسه
امید است که با مطالعه و به کار بردن این مطالب بتوانید در تربیت و مراقبت از فرزندان دلبندتان کوشا باشید.