آغاز دوستی از محیط خانه
یکی از مهمترین مکان هایی که کودکان در آن دست به یادگیری مهارت های مناسب میزنند محیط خانه و خانواده است. همانطور که میدانید خانواده همان محیط کوچک شده ی جامعه است و کودک هر رفتاری را که در این محیط دست به یادگیری آن بزند در جامعه تکرار خواهد کرد.اگر کودک بتواند رابطه و دوستی خود را از محیط خانه ش بیاموزد می تواند از آن به عنوان تجربه در محیط بیرون از خانه استفاده کند.
برای اینکه رفتارهای خانه را برای کودک به طور تدریجی به محیط های بزرگتری تعمیم دهید میتوانید قرار بازی با خانواده های دوستان فرزندانتان بگذارید.زیرا قرار بازی در خانه با دوستان فرصتی بسیار عالیست تا هم دوستان فرزندان و والدین آنها را بشناسید و هم رفتار فرزندانتان را با دوستانشان نظارت کنید تا بهتر بتوانید برخورد اجتماعی او را بهبود بخشید.
علاوه برآن هیچ چیزی لذت بخش تر از آن نیست که صدای خنده و شادی کودکان را در محیط گرم خانه بشنوید .پس بهترین عمل آن است که محیط خانه را سرشار از عشق و شادی کنید.کودک شما با قرار گرفتن در محیط های کمی بزرگتر از خانه و ارتباط با دوستان در این محیط ها می آموزد تا رفتار محیط خانه را کم کم به محیط های بزرگتر و بزرگتری تعمیم دهد.
فرزند شما در هر سنی که باشد میتوانید با کارهای بسیاری محیط خانه را تبدیل به فضایی کنید که مورد پسند و ذلخواه او باشد و ترتیب قرار ملاقات در خانه با دوستان کودک یکی از این روش هاست.به این ترتیب کودک دلبند شما رفتار خود را به گونه ای صحیح با دوستان خود اجرا می کند.
(سه دلیل مهم برای ضروری بودن فضای مناسب برای بچه ها جهت بازی با دوستان و همسالان)
۱٫دوستان و همسالان فرصت مناسبی هستند برای یادگیری و تعمیم مهارتهای مهم دوستیابی
۲٫همسالان به کودکان کمک می کنند تا حسی قوی از هویت خود پیدا کنند.
۳٫دوستان حس عمیقی از تعلق داشتن به گروه را القا می کنند.
چگونه یک گروه دوستانه برای کودکان تشکیل دهیم؟
گروه و محیط های همسالان میتوانند هر هفته یک یا دوبار برای گردهم آمدن فرزندان و همسالانشان ایجاد شوند تا آن ها با هم بازی کنند و یا فعالیت های مشابه ای انجام دهند.معمولا می توانید این گرده همایی های کوچک را هر هفته در خانه یکی از دوستان تشکیل دهید تا کودکان با قرار گرفتن در فضاهای جدید شهامت بیشتری پیدا کنند تا مهارت های جدید یاد گرفته خود را در محیط های جدید و جدید تری به کار برده و تعمیم دهند.
نظارت والدین بر این گرده همایی ها بسیار مهم است زیرا از این طریق شما می توانید نظاره گر این باشید که آیا مهارتها را درست به کار می گیرند یا خیر.در اینجا هدف شما این نیست که مراقب کودک باشید بلکه قرار است نیاز های اجتماعی کودکتان را برآورده کرده و او را برای تجربیات بزرگتری جهت ارتباط گیری در آینده آماده سازید.
گروه های همسالان باید از چه ویژگی هایی برخوردار باشند؟
همیشه این نکته را به یاد داشته باشید که تعادل گروه همسالان باید برقرار شود.اگر قرار است سه کودک پسر در گروه قرار گیرند میتوانید از سه کودک دختر هم برای ملحق شدن به این گروه ها دعوت به عمل آورید.
فاصله ی سنی این کودکان نباید خیلی زیاد باشد زیرا کودکان در هر سنی دارای ارزش های متفاوتی هستند و علاقه مندی های مخصوص به خود را دارند.اگر کودکان دارای علایق مشترک باشند راحت تر میتوان فعالیت های مناسبی را برای آن ها برنامه ریزی کرد.
بهتر است طول زمان این دوستی ها را مشخص کنید.معمولا گروه های دوستی حداکثر تا دوساعت می توانند وقتی متوجه نیاز های کودکانتان باشید بهتر میتوانید برای آنها زمان مناسب را تعیین کنید.
گروه های بازی و سرگرمی هر هفته یکبار یا دوبار بسته به اشتیاق و نیاز های کودکان می توانند تشکیل شوند.همچنین توصیه می شود که اندازه ی گروه های همسالان را تا اندازه ای کوچک نگه دارید.هرچه سن بچه ها کمتر و آن ها کوچک تر باشند گروه های کوچک برای آنها مناسب تر است.برای بچه های پیش از دبستان حداکثر این تعداد به ازای هر بزرگسال شش کودک است.
شروع کار و تشکیل گروه های دوستی
اگر شما گروه خاصی از بچه ها را جهت تشکیل گروه کوچک دوستانه برای فرزند دلبندتان مدنظر دارید پس نخست می توانید والدین آنها را دعوت کنید تا باهم در مورد آن صحبت کنید.این جلسه می تواند فرصتی باشد تا درمورد نحوه گردش جلسات و گروه بازی و دفعاتی که دوست دارید این جلسات تشکیل شوند گفتگو کنید.
برای هرجلسه از بازس کافیست دو والد مسعول بچه ها و نظارت باشند.در نظرداشته باشید که گروه های بازی می توانند در اماکن عمومی مانند سالن اجتماعات تشکیل شوند.این گروه ها بسته به سلیقه و خلاقیت والدین می توانند در محیط های گوناگونی تشکیل شوند.
تدوین یک برنامه زمان بندی شده
اوقات چرخشی و دایره وار:
اگر بچه ها از قبل بدانند که چه برنامه ای درپیش دارند باعث میشود که امنیت بیشتری را تجربه کنند.همچنین مناسب است که در هرجلسه اوقاتی آرام و اوقاتی پرتحرک داشته باشیم.شما می توانید برنامه های متفاوتی از فعالیت های نیازمند تحرک زیاد و برنامه های نیازمند به تحرک های کمتر را در برنامه مخصوص گروه های بازی بگنجانید.
علت وعامل مهارت دوستی:
در هر جلسه سعی به آموزش و تمرین یک مهارت خاص برای ارتباط گیری داشته باشید.توجه داشته باشید که این جلسات نباید به از یک سری فعالیت های فشرده برای یادگیری تشکیل شده باشد.بلکه در هرجلسه آموزش و تعمیم یک مهارت کافیست.
زمان خوراکی:
اواسط جلسه با خوراکی های سالمی همچون(میوه جات/بیسکوییت و یا آبمیوه) پذیرایی کنید.خوراکی های سالم تر به رشد همه جانبه بدن کودکان دلبند شما کمک بهتری خواهند کرد و اینگونه عادات صحیح غذایی را هم میتوانند در این جلسات و با کمک گروه همسالان خود بیاموزند و این به گونه ای است که یک کودک وقتی از خوردن خوراکی خاصی امتناع می کند با دیدن استقبال گروه همسالان از آن خوراکی تصمیم به امتحان کردن آن می زند.
وقت بازی:
شما میتوانید اسباب بازی هایی که موجب رشد خلاقیت فرزندانتان می شود را برای آن ها تهیه کنید.این وسائل می توانند(جعبه ی شن/سه چرخه/بازی های فکری/توپ/لگو و قطعات بازی/عروسک و یا اسباب بازی های دیگر) باشند.شما می توانید از کودکان خود درمورد انتخاب صحیح اسباب بازی های مناسب نظرخواهی کنید.
گردش های خاص:
شما میتوانید برخی از جلسات گروه های بازی را به صورت کردشهایی دوستانه تشکیل دهید.
مانند:باغ وحش/اداره آتش نشانی/دفترپلیس/خواروبارفروشی و کتابخانه و یا پارک
حل مشکلات رایج قرارهای دوستانه و بازی
بچه ها از یکدیگر خسته میشوند:
زمان های بازی را کم کنید.قرارهای بازی برای بچه های کوچک نباید بیشتر از دوساعت باشد.حتی بچه های بزرگ تر هم خسته می شوند.پس بهتر است که زمان جلسات خیلی طولانی نباشد تا برای کودکان خسته کننده نشود.
بچه ها تنها میمانند:
اگر قرار است گروه های بازی تشکیل دهید بهتر است که تعداد بچه ها زوج باشد.زیرا اگر تعداد آنها فرد باشد ممکن است همیشه یکی از کودکان تنها بماند.
کودکان زخمی می شوند:
اسباب بازی های خشن را ممنوع کنید و همچنین بازی های آمیخته با خشونت را هم ممنوع کنید.این چیزها رفتارهای خشونت آمیز را افزایش می دهند.فعالیت های آرام تر و شادتری را پیشنهاد کنید.
مانند:رنگ آمیزی کتاب یا نقاشی کردن پس از توپ بازی.
اذیت خواهر و برادرها:
فرزندان شما به دوستان خود نیازمندند.لطفا خواهر و برادر را در جایی دیگر سرگرم کنید.
خبرچینی کردن:
از گوش دادن به حرف بچه ها اجتناب کنید مگر اینکه برای کمک به دوستانشان آمده باشند
(امید است که با به کار گیری این راه کارها محیطی امن و مناسب برای کودکان دلبند خود فراهم کنید و شما می توانید با متخصیص کودک و نوجوان مرکز مشاوره و روانشناسی مهر ایران در این زمینه مشورت کنید.)